Via Dolorosa (Put suza, Put Patnje, Put Boli, Put Stradanja)
Današnji put Via Dolorosa (Put suza, Put Patnje, Put Boli, Put Stradanja) ili Via Crucis (Put krsta ) se proteže od nekadašnje Tvrđave Antonija do Crkve Vaskrsenja Hristovog i ima četrnaest stanica.
To je put kojim je Isus Hrist prošao od trenutka presude od strane Pontija Pilata, rimskog prefekta u Isusovo vreme, do mesta polaganja u grob. Običaj obeležavanja Stradalnog puta Isusa Hrista datira još iz ranog doba hrišćanstva iako samo ime i današnja trasa puta datiraju iz šesnaestog veka.
Svakoga petka, u tri sata popodne, kreće procesija franjevačkog reda putem Via Dolorosa koja se zadržava kod svake stanke i pred stanicom se čitaju na maternjim jezicima redovnika učesnika procesija relevantni citati iz Starog i Novog zaveta. Naime, pojedine stanice se ne spominu u Novom zavetu nego su čvrsto vezane tradicijom još od najranijeg hrišćanstva.
Postoji mogućnost iznajmljivanja krsta koji se nosi od druge do devete stanke. Posljednjih pet stanki Via Dolorosa se nalaze unutar Crkve Vaskrsenja Hristovog i zbog sporazuma “Status Quo” nije moguće uneti krst u crkvu.
Stanka Puta suza
Prva stanka – Isus je osuđen na smrt
Suđenje Isusu je održano u tvrđavi Antonija , u zapovedništvu rimske vlasti u Jerusalimu, odakle se pružao pogled na veliki plato s Hramom u centru. Danas se na ovom mestu nalazi muslimanska škola Al Omarija.
U Novom zavetu osuda Isusa se pojavljuje u sva četiri Jevanđelja. Jevanđelje po Marku 15,1-5,Jevanđelje po Luki 23, 1-5, Jevanđelje po Jovanu 18,28-38, te Jevanđelje po Mateju 27, 11-24
Druga stanka – Isusa bičuju i prima krst
Odmah preko puta utvrde Antonija Isus je bičevan, okrunjen trnovitim vencem i prisiljen da primi krst. Na tom mestu su podignute dve crkve. Prva crkva, Crkva bičevanja, izgrađena po nacrtu velikog arhitekta Antonija Berulučija, označava mesto bičevanja , a druga primanje krsta. Iznad apsisa u drugoj crkvi stoji citat iz Jevanđelja po Jovanu: “A kad je Pilat čuo te riječi, izvede Isusa napolje, i sjede na sudijsk stolicu, na mjesto koje se zove Litostrotos, a hebrejski Gabata.”
Događaji se spominu u svim Jevanđeljima: Jevanđelje po Mateju 27,15-31, Jevanđelje po Marku 15,16-20, Jevanđelje po Luki 23, 13-25 i Jevanđelje po Jovanu 19, 1-16
Treća stanka– Isus pada prvi put pod težinom krsta
Četvrta stanka – Isus susreće svoju Majku Bogorodicu
Peta stanka – Simon iz Kirenaje pomaže Isusu nositi krst
U Jevanđeljima po Luki 23,26; Mateju 27,32; i Marku 15, 21
Na zidu kapele se nalazi udubljenje za koju se veruje da se na to mesto Isus naslonio prilikom svog uspona prema Kalvariji.
Šesta stanka – Veronika briše suze Isusu
Od ranih dana hrišćanstva tradicija spominje da je u ulici kojom je Isus hodao prema Kalvariji živela žena po imenu Veronika. Videvši Isusa pod krstom ona je pristupila Isusu i obrisala mu maramicom znoj. Isusove crte lica su ostale ovekovječene na maramici. Vero (lat.istinito) ikona (lik). Veronikina maramica se čuva u Crkvi Svetog Petra u Vatikanu, a sada se nalazi u svetilištu u Manoppellu, malom mestu u Abruzzu podno Majelle, nedaleko od Pescare.
Sedma stanka – Isus pada drugi puta pod krstom
Osma stanka – Isus teši jerusalimske žene
U Isusovo vreme, mesto gde se nalazi ova stanka je već izvan granica tadašnjeg grada. Stanka je vezana za citat iz Jevanđelja po Luki 23, 27-31 kojim Isus predviđa rušenje Jerusalima i veliko zlo koje se sprema stanovnicima grada.
Deveta stanka – Isus pada treći put pod krstom
Deseta, jedanaesta, dvanaesta i trinaesta postaja se nalaze na Kalvariji, a poslednja četrnaesta je sam Isusov grob u koji je položen i u kome je uskrsnuo.
Deseta stanka – Isusa svlače
Jevanđelje po Luki 23, 32-35, Jevanđelje po Marku 15, 22-25, Jevanđelje po Mateju 27, 33-35 i Jevanđelje po Jovanu 19, 23-24.
Po dolasku na Kalvariju rimski vojnici svlače Isusa i bacaju kocku ko će dobiti njegovu odeću.
Jedanaesta stanka – Isusa pribijaju na krst
Jevanđelje po Luki 23 39-43, Jevanđelje po Marku 15, 25-30, Jevanđelje po Mateju 27, 36-39,Jevanđelje po Jovanu 19, 17-20.
Prefekt Pontije Pilat dao je ispisati na Isusov krst na grčkom (Ἰησοῦς ὁ Ναζωραῖος ὁ βασιλεὺς τῶν Ἰουδαίων), hebrejskom (ישוע נצרתי מלך יהודים) i latinskom (Iesus Nazarenus Rex Iudaeorum INRI) “Isus iz Nazareta – kralj Jevreja”.
Dvanaesta stanka – Isus umire na krstu
Jevanđelje po Luki 23, 44-49, Jevanđelje po Marku, 15,33-40, Jevanđelje po Mateju 27, 45-55, Jevanđelje po Jovanu 19, 25-30.
Šesti čas u Isusovo vreme je označavao podne. Ispod Kalvarije se nalazi Adamova kapela gde se mogu videti tragovi zemljotresa. Pored Isusa sa leve i desne strane razapeta su dva zločinca. U poslednim trenucima uz njega su njegova majka i najdraži učenik Jovan. Ispod oltara se nalazi otvor kroz koji se može rukom didurnuti mesto gde je bio Isusov krst.
Trinaesta stanka – Isusa skidaju s krsta
Na mestu trinaesta stanka nalazi se Marija kada je prihvatila telo svog sina. U vitrini se nalazi njena bista s nožem u grudima. Bista je poklon portugalske kraljice Marije iz 1778-te godine. Nož u grudima Bogorodice povezan je s posetom Bogorodice i Josipa hramu po Isusovom rođenju. Naime, po zakonima iz Starog zaveta, sin prvenac se morao otkupiti od Jahve i moralo se prineti žrtvu paljenicu. Sveštenik u Hramu, Simon u kome je bio Duh Sveti i kome je bio objavio Duh Sveti da neće videti smrti dok ne vidi Gospodnjega Pomazanika, prepoznaje u Isusu Pomazanika i objavljuje to Bogorodici. Jevanđelje po Luki, 2, 29-36
Četrnaesta stanka – Isusov grob
Jevanđelje po Luki 23, 50-56, Jevanđelje po Marku, 15, 42-45, Jevanđelje po Mateju 27,57-61,Jevanđelje po Jovanu 19, 38-42
Josip iz Arimateje je bio Isusov sledbenik. On je ponudio svoj, pripremljen, nekorišteni grob u vrtu za Isusov pogreb. Otišao je i kod prefekta Pilata da traži Isusovo telo da bi ga mogao sahraniti. Po običajima tog vremena, telo se pralo i mazalo uljima i onda polagalo u prethodno izdubljenu pećinu u steni. Na ulaz u pećinu se stavljao kamen. Tri dana po pohranjivanju u grob Isusovi učenici dolaze posetiti grob, ali nalaze otvorenu pećinu i anđele koji im objavljuju vaskrsnuće Isusovo. Rotunda ili Anastazis (od grčke reči vaskrsnuće) se sastoji od dve prostorije. Prva prostorija je Anđeoska kapela u kojoj se može videti ostatak kamena koji je zatvarao grob i na kome je sedio anđeo koji je javio Isusovim sledbenicima vest da je Isus vaskrsnuo. Druga prostorija je sam Grob. Mramorna ploča s desne strane pokriva stenu na koju je bilo položeno Isusovo telo.
